Cicero

2018-01-13_Renswoude

Renswoude 13-01-2018

16 km

Het is erg heiig, vanmorgen, en bijgevolg waterkoud. Sfeer heeft het wel, die lichte nevel over velden en wateren. We lopen het Daatselaarsepad, “over landgoederen, boerenerven en de Grebbelinie in de Gelderse Vallei”. Het heet hier weliswaar ‘Gelderse Vallei’, maar ons loopgebied ligt precies nog in een hoekje Utrecht: Utrechtse landschappen derhalve. En daar hoeven we ons bepaald niet voor te schamen, want vooral het eerste deel van onze tocht, langs en over - een deel van - de Grebbelinie, is van grote poëtische schoonheid in deze atmosferische omstandigheden (foto 2-7).

De Grebbelinie is een waterlinie tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, een soort ‘voorverdediging’ van de Hollandse Waterlinie, een Nederlandse verdedigingslinie gebaseerd op inundatie (het onder water zetten van stukken land). De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden begon in 1745 met de aanleg van de Grebbelinie om Holland te beschermen tegen inval van vijanden. Diverse onderdelen uit die tijd zijn nog steeds in het landschap te herkennen, zoals de Groeperkade en Fort Daatselaar in de omgeving van Renswoude. In 1794, tijdens de Eerste Coalitieoorlog is de linie voor het eerst gebruikt, zij het uiteindelijk zonder succes, tegen de inval van de Eerste Franse Republiek. Haar bekendheid ontleent ze echter vooral aan de periode 1939-1940 toen de linie onder de naam Valleistelling de hoofdverdediging vormde van het Nederlandse defensieplan (bron: Wikipedia en Grebbelinie.nl). Een aantal landverdedigers zijn in het gebied achtergebleven, waarvan ik er één in mijn serie opneem (foto 3).

Wat verderop zien wij in de verte een te water geraakt militair voertuig drijven (foto 4), en beginnen we ons af te vragen wat hier gaande is. Het blijkt een kunstwerk te zijn van Ellen Bouter. Het bijschrift treffen we in de bosschages:

“Kenmerkend in de geschiedenis van de Grebbelinie zijn de inundaties, de onderwaterzettingen, die hebben plaatsgevonden ter verdediging van het land er achter. Ook vlak voor WOII heeft de Nederlandse regering het volk proberen wijs te maken dat de Duitse tanks geen schijn van kans maakten in dit drassige gebied. Dit deden ze door de enige Nederlandse tank, de Renault FT17, de inundatie in te sturen. Hij zakte weg in het water, maar de chauffeur reed de tank er ook zo weer uit, tot woede van zijn meerdere, want nu was het bewijs verprutst!”

We moeten verder, trekken nog even het dorp in om bij de plaatselijke bakker koffie te drinken, en lopen dan na onze pauze voornamelijk door en over de landgoederen en boerenerven in de omgeving. Minder inspirerend weliswaar (althans in mijn visie), maar met een eigen vorm van ‘poëzie’ (foto 8-9).

Sinds enige tijd proberen we ons op onze tochten wat actiever bezig te houden met de determinatie van de vogelsoorten die we onderweg tegenkomen. Daar is het momenteel blijkbaar niet het meest geschikte seizoen voor, want erg veel soorten heb ik vandaag niet gezien: wat eenden, een vinkje dat we niet nader weten te duiden, een overvliegende ‘grauwe gans met witte vleugels’… Als ik die later thuis opzoek in mijn vogelnaslagwerkje, dan gok ik op de Nijlgans, al kan ik daar uiteraard absoluut niet voor instaan. Ik moet actiever gaan studeren, zoveel is zeker… Maar goed, op foto 7 leg ik een aantal zwarte vogels (kraaien, naar mijn mening) in de boomtoppen van winterse boomsilhouetten vast. Dat past naadloos! Ik voel een melancholisch gedicht opkomen, iets in de trant van Edgar Allan Poe’s The Raven (dat is een groot soort kraai…).

Bekijk de kaart

Bekijk de foto's