Cicero

2018-04-14_Ophemert

Ophemert, 14-04-2018 

16,5 km

“Dit is een avontuurlijke en afwisselende wandeling in en rond Ophemert, een dorp aan de Waal tussen Tiel en Zaltbommel. U maakt kennis met het mooie dorp Ophemert met zijn kasteel, het natuurgebied De Steendert met zijn poldermolen en vogelrijkdom en de druk bevaren rivier De Waal. Onderweg wandelt u langs verschillende boomgaarden en struint u tot slot door de uiterwaarden.” Dit alles wordt ons voorzegt door Mooisteroutes.nl… De weergoden voegen daar nog eens ideale wandelomstandigheden aan toe. Wat kan een mens nog meer wensen op zijn vrije zaterdagochtend?

We gaan op pad, waarbij ik uiteraard een verborgen agenda hanteer in de vorm van mijn vogelproject. Dat werkt aanvankelijk prima. Ik fotografeer achtereenvolgens op onze eerste stappen richting dorpskern een huismus, een houtduif en een steenuil (foto 1-3). Niet de meest schokkende beelden, maar toch: ze zijn gedocumenteerd.

Daarna echter gaat het mis. Ik zie zwaluwen voorbij scheren, nijlganzen hoog in de bomen bivakkeren*, een mooie vogel die onbekend wenst te blijven, en dat alles vliegt dus op voordat ik de tijd heb om ‘aan te leggen’. Later, bij de waterplas, zit er een rietgors heel fotogeniek in de top van het riet…  maar net niet lang genoeg… Nu is ie onscherp achter een rietkraag (foto 7), net voldoende zichtbaar om ‘m achteraf te kunnen determineren. Daarom mag ie in de serie, als mijn eerste rietgors ooit!

In plaats van al het moois dat ik hoor maar niet zie, of dat ik wel zie maar niet kan fotograferen, krijg ik wel een paar paljassen vol in beeld (foto 5). Ze blijken tot de soort der grauwe ganzen te behoren, maar dan in een gedegenereerde versie: “de talrijke gedomesticeerde vorm (‘soepgans’) is log van bouw en bontgekleurd met veel wit”, aldus mijn zakgids vogels van Nederland en België.

Genoeg over vogels. Bij dezelfde waterplas van de rietgors zien we de poldermolen Wadenoijen (foto 6): “Deze fraaie achtkantige grondzeiler staat hier pas sinds 2010. De molen stond eerder op het grondgebied van Tiel vlak bij Geldermalsen. Daar raakte hij steeds meer bekneld tussen de A15, een vuilstortberg en twee spoorlijnen. Normaal zorgt een molen voor droge voeten. Hier doet hij het omgekeerde. Door water uit een kwelplas naar een voorraadplas te pompen, zorgt hij dat het gebied waar u nu wandelt – een oud komgrondengebied – nat blijft.” Goed verhaal, uit de bijsluiter bij de route.

En natuurlijk kunnen we in de Betuwe niet om het voorjaar heen, de fruitbomen die nu – zij het nog voorzichtig en zeker niet massaal – in bloei komen te staan. Foto 4 toont zo’n voorbeeld, met de kerk van Ophemert op de achtergrond, en ook foto 6 toont voorzichtige uitlopers. De aardbeienplantjes (foto 7) dragen weliswaar geen bloesem, maar hun plastic beschermkapjes zijn vanuit een bepaald gezichtspunt even decoratief.

We meldden al dat de route van vandaag afwisselend is. We eindigen met een traject door de uiterwaarden langs de rivier De Waal (foto 10-12). Met daarin de voorjaars- ‘pinksterbloem’ (foto 12): “Een van de schoonheden van onze vochtige tot natte graslanden en moerassen is Pinksterbloem of Cardamine pratensis. Het is een middelhoge in het voorjaar bloeiende plant met prachtige licht-lila tot roze of paarse bloemen” (Bron: Flora van Nederland).Op de een of andere manier zijn de bloeiperiode van deze bloem en het tijdstip van de christelijke pinksterviering uiteen gaan lopen. Het fijne weet ik er niet van, dus laat ik het hier maar bij.

Bekijk de kaart

Bekijk de foto's

* Naschrift: Met verwondering slaan we het gade: ganzen die de bomen in vliegen. Dit moet een sprookjesbos zijn, hier achter Kasteel Ophemert. Enigszins sprakeloos vervolgen wij onze weg, en komen al spoedig weer in de normale wereld. De scène zakt geleidelijk aan weg in het onderbewustzijn, waar het echter latent aanwezig blijft. ’s Nachts word ik dan ook zwetend wakker: wat ik gezien heb kan helemaal niet. Hoe kan een gans met zijn zwemvliezen zich aan de boomtakken vasthouden? Met zijn gewicht zou dit dier de klauwen van een roofvogel moeten hebben! Maar ik was niet alleen toen ik het tafereel gadesloeg, en het zou toch al te wonderlijk zijn als we collectief ten prooi gevallen zouden zijn aan deze waanbeelden. Ik moet uitzoeken wat hier van waar is.

Zonder veel hoop neem ik ’s ochtends als eerste mijn Zakboek Vogels van Nederland en België ter hand om onder het lemma ‘nijlgans’ op zoek te gaan naar mogelijke aan- of verwijzingen. En het is ongelooflijk maar waar, hier staat bij Habitat: “weidegebieden met veel sloten en andere waterrijke gebieden tot nabij steden en dorpen, ook in stadsparken en op gebouwen langs water. Broedt ook in bomen op (oude) nesten en in nestkasten.” Krijg nou wat!