Cicero

Dag van bezinning

Wandeling 22 km

Ik bid niet louter voor mijzelf dit uur / Maar ook voor wie zich daar met mij bevonden / Voor hen die bij die rode blinde muur / In barre kou en juli-hitte stonden.

(Regels uit het gedicht Requiem van Anna Achmatova, geciteerd door Jan Brokken in De gloed van Sint-Petersburg, 2016)

Anna Achmatova en ik, dat gaat niet goed samen. Vorig jaar heb ik haar hier al tevergeefs gezocht, en ook vandaag komt zij mij niet veel nader. Na enige voorstudie en praktisch zoekwerk vinden we de toegang tot het voormalig Sjeremetevpaleis waarin zij een Sovjet appartement bewoonde. De binnentuin van het complex is versierd met haar teksten, en tussen de bomen wapperen op textiel gedrukte portretten van haar en verwante dichters. Heel sfeervol. Haar appartement, dat als museum is ingericht, krijgen we echter niet te zien. Dat is net vandaag ‘voor onderhoud’ gesloten…

Op naar de volgende opdracht dan maar: het standbeeld van Anna bij het Tsjernijevskaja metrostation. Onze aanwijzingen zijn vaag en het is een eind lopen, maar we wagen het erop. Ook dit metrostation laat zich lastig vinden, en een Achmatova in de buurt al helemaal niet. Navraag ter plaatse levert geen nieuwe aanwijzingen op, zodat we Anna moeten opgeven. De boven geciteerde regels zijn te lezen op de sokkel van het beeld dat sinds 2006 op de plek staat “aan de kade waar indertijd de beruchte Kresty-gevangenis gestaan heeft, en waar Achmatova dag in, dag uit in de sneeuw of in de vochtige wind stond te wachten, in de hoop nieuws over haar gearresteerde zoon te krijgen.” Aldus Jan Brokken in De gloed van Sint-Petersburg. Een kade ligt hier overigens niet, maar al compilerend krijgen we zo toch een beeld van wat we hadden willen zien.

We vervolgen onze weg, via de ‘Taurische tuinen’ en ‘rode watertoren’ naar het Smolny klooster. De tuinen en toren negeren we verder, maar het aardige aan het ‘klooster’ is dat het ooit een meisjesinternaat was, en later de zetel van de eerste Sovjetregering, dat ook Lenin daar zijn woning had, maar dat het nooit als klooster gediend heeft… Wel staat in het centrum van het ‘kloostercomplex’ de Opstandingskathedraal, in dezelfde blauwwitte suikergoedkleuren als de rest van de gebouwen. Het interieur doet rommelig aan vanwege restauratiewerkzaamheden. We doneren wat geld, en mogen in ruil daarvoor de klokkentoren beklimmen. Vandaar hebben we op 50 meter hoogte een mooi uitzicht over stad en rivier.

We lunchen bij café "Zatadka", met een aangenaam terras op de hoek van de Nevski en de Suvorovski Prospekt, en besluiten ter plekke om deze dag voort te zetten met een bezoek aan het Alexander Nevski klooster. Daar aangekomen blijken we niet de enigen die deze keus gemaakt hebben. Van verschillende kanten staan er lange rijen gelovigen te wachten tot zij binnen mogen. Later op internet lezen wij: “27/28 juli: toegang tot de relikwieën van de heilige Nicolaas”. Dat lijkt een afdoende verklaring voor deze drukte. Wij voelen ons hier duidelijk teveel, delen wat muntgeld met de bedelaars tegenover het klooster, en gaan dan terug naar het centrum van de stad.

Daar lopen we nog even binnen bij de Kazan kathedraal (wijzelf spreken liever van de ‘senaatskerk’, vanwege het uiterlijk van dit gebouw). Ook hier staat een opvallend lange rij voor een bepaalde icoon. Om beurten lopen gelovigen naar voren, buigen, bekruisen zich, kussen het icoon, doen een stap terug, bekruisen zich weer, buigen nogmaals en lopen dan weg, waarna de volgende naar voren komt. De icoon zal van de heilige Nicolaas zijn, zo begrijpen we achteraf. Wij verdwijnen door een zijdeur, en lopen terug naar ons hotel. We zijn moe. Gelukkig ligt er geen nieuwe dagvaarding op de kamer, maar is er wel koud bier beschikbaar.

Foto’s dag 3: 1. Binnentuin Sjeremetevpaleis met portret van de dichter Joseph Brodsky; 2. Dichtregels op de muur van de binnentuin Sjeremetevpaleis; 3. Afbeelding van Anna Achmatova in de binnentuin Sjeremetevpaleis; 4. De ‘rode watertoren’; 5. Het Smolny klooster; 6. Interieur Opstandings-kathedraal; 7. Uitzicht vanaf de klokkentoren; 8. Tegenover het Alexander Nevski klooster; 9. De Neva bij het Alexander Nevski klooster.