Cicero

Monumentendag

“Iemand moest Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads gedaan had, werd hij op een ochtend gearresteerd.” (Franz Kafka, Het Proces)

Omdat we nu niet met een Duits/Tsjechische-, maar met een Russische situatie van doen hebben, vindt het voorval pas in de avond plaats. We hebben dus nog een hele vrije dag voor de boeg…

Eerst gaan we te voet naar de Peter en Paul vesting, voor de aankoop van wat tsarenbeeldjes (Nicolaas II en Lenin). Vandaar met de metro naar het andere eind van de stad, om in een verre buitenwijk van Sint-Petersburg het “Monument van de Overwinning” te bezoeken. Dat herdenkt het 900 dagen durend beleg van de stad tijdens de ‘grote patriottische oorlog’ (Russische benaming voor WO II) en de circa 670.000 slachtoffers van dat beleg.

Als we uit de metro komen regent het. Het monument is groots van opzet, met veel ruimte (en een drukke autoweg) er omheen. Het is gesitueerd in een wijk met flatgebouwen van een spreekwoordelijke ‘Sovjet-schoonheid’. We hebben moeite om de ingang (onder de autoweg door) te vinden. Maar eenmaal binnen wacht ons een redelijk overweldigende ervaring: grote, sombere doch ‘strijdbare’ beelden, teksten, ‘eeuwige vlammen’ en zachte maar indringende achtergrondmuziek. De regen zorgt voor een passend grijze omlijsting.

We lopen terug naar de metro en gaan op weg naar het Alexander Nevski klooster, waar we nog wat zaken te regelen hebben. Tegen de tijd dat we daar aankomen stopt de regen en knapt het weer geleidelijk aan op. Op ons gemak wandelen we terug over de Nevski Prospekt. Onderweg lopen we (eindelijk eens) binnen bij de beroemde ‘Grote Bazaar’, Gostiny Dvor. Volgens onze Capitool reisgids was dit “begin 18^e eeuw het commerciële hart van Sint-Petersburg en bruist (het) nog steeds van leven.” Wij vinden er niet veel aan, en gaan er snel weer vandoor.

‘s Avonds eten we in de buurt van de Admiraliteitskade, bij de Krokodil (alleen om de exotische naam en inrichting al de moeite waard). Aansluitend slenteren we langs de Neva voordat we terugkeren naar ons hotel. Bij de planning voor morgen zie ik dat het Russisch museum op dinsdag gesloten is, evenals de Kunstacademie aan de Neva. Beide staan op ons programma. Dit kun je dus met goed fatsoen geen ‘planning’ noemen!

Inmiddels is het half elf in de avond als ik onder de douche sta. Ik meldde eerder dat de Russische componist Sjostakovitsj indertijd ’s nachts niet naar bed durfde, maar zich op de overloop van het appartementencomplex volledig gekleed, met naast zich een koffertje noodzakelijke (logeer-)spullen, gereed hield om door de geheime politie te worden opgehaald voor verhoor (en erger). Ik had dus beter voorbereid kunnen zijn, maar laat me toch verrassen! Ik hoor wel vaag wat geklop en gemorrel aan de kamerdeur, maar ben daardoor absoluut niet gealarmeerd. Het hotel is vrij gehorig en rumoerig, het geluid zal uit aangrenzende kamers komen… Tot opeens de badkamerdeur openzwaait en een vrouw in bedrijfskleding binnenkomt. Ik ben hier totaal niet op bedacht, en zie niet echt scherp zonder bril, wat de inval nog onwerkelijker maakt. Maar dan dringt het tot mij door dat deze vrouw niet in mijn badkamer thuishoort, en sommeer ik haar om te verdwijnen. Zij houdt een betoog over een lekkage op de verdieping onder ons. Omdat ik pas vijf minuten sta te badderen en er geen enkel spoor van overtollig water te bespeuren valt, komt haar argument niet over. Ik drijf haar dus mijn bad en de kamer uit.

Van de vrouw zelf, of van de ‘lekkage’, horen wij die avond niets meer.

Routekaart 

Foto’s: 1. De rivier Neva vanaf de Troickij brug; 2. Peter en Paul vesting onder schot; 3-5. “Monument van de Overwinning”; 6. “Kathedraal van de Heilige Drievuldigheid” in het Alexander Nevsky klooster; 7. Oversteekplaats bij Moskovskij treinstation; 8. Izaakplein, met kathedraal; 9. De rivier Neva bij avond:

“Er trok een fosforescerende vlek langs de hemel, nevelig en tegelijk uitzinnig. De verte van de Neva lag in nevels gehuld en groen en geluidloos glinsterden de voort vliedende watervlakken; er vlamde een rossig lichtje op dat even knipoogde en toen in de uitgestrekte troebelheid verdween. (…) Alleen de torenspits van de Petrus en Paulusvesting weerkaatste nog een lichtstraal.” (Andrej Bely, Petersburg, 1913/1922, p.95, vert. Charles Timmer)