Cicero

Nationale Marinedag

“En woordeloos bewonderden zij de veelheid der benen, waarmee de massa voortkroop en voort schuifelde; een massa die door tal van geledingen aaneen was gekleefd – en iedere geleding was een romp. Het waren geen mensen daar op de Nevski Prospekt, het was een voortkruipend, weeklagend, veelvoetig wezen; de klamme ruimte stortte de veeltalligheid van stemmen tot een veelsoortigheid van woorden op een hoop; alle dooreen geraakte woorden schikten zich weer tot een zin aaneen en de zin leek zinloos te zijn, hing boven de Nevski Prospekt; in de lucht stond de zwarte rook van verzinsels.”

(Andrej Bely, Petersburg, 1922, p.195, vert. Charles Timmer)

Aan beide kanten van de brede Nevski Prospekt loopt een dichte en onafzienbare stroom mensen. Het best kun je die vergelijken met een eindeloze mierencolonne. Twee gescheiden linten bewegen zich onstuitbaar voort, en komen ter hoogte van de Admiraliteitskade samen. Van alle kanten voegen zich mierencolonnes bij deze boulevard-brede massa. Wij doorbreken de formatie en lopen links uit de flank, richting Blagowescensky brug. De receptie van ons hotel heeft deze brug aangeduid als plek vanwaar de vlootschouw bekeken kan worden.

We laten ons meedrijven op de stroom mensen die dezelfde kant op gaat. Het is een massale beweging, maar de sfeer is ‘vriendelijk nationalistisch’. We weten de oever van de Neva te bereiken, maar de brug is een onmogelijke opgave. Ook de kade staat trouwens bomvol. We hebben plek, maar op het lager gelegen straatniveau, van waaraf we nauwelijks zicht hebben op de passerende schepen.

Als we in de verte de brug zien dichtgaan is dat voor ons het teken dat het defilé voorbij is. We gaan op weg naar de Hermitage, voor onze tweede museumdag. Het is moeizaam manoeuvreren door de massa, maar we vorderen gestaag. Ter hoogte van de Izaak kathedraal komen er helikopters overvliegen, en daarna volgt er een complete luchtshow met militaire vliegtuigen, mig-straaljagers en wat er allemaal nog meer kan vliegen. Eergisteren waren we hier in de buurt getuige van een soortgelijk schouwspel, wat dus duidelijk een voorspel geweest is voor de show van vandaag. Boven de rivier zal dit spektakel er ongetwijfeld indrukwekkender uitzien, maar daar zijn we dus net te vroeg vertrokken.

Zonder veel moeite kunnen wij het drukke paleisplein oversteken en bij de zijingang van het museum komen. Binnen drinken we eerst koffie, en stippelen we onze route uit voor vandaag. Dat blijkt op een kleine ramp uit te lopen: de befaamde afdeling Franse schilderkunst van de 19^e-20^e eeuw – algemeen beschouwd als reden om het museum een extra dag te bezoeken – is gesloten. Zo blijft er nog maar een erg mager programma over voor vandaag: alleen de afdeling Grieks-Romeinse oudheid. Oogverblindend mooi zijn de klassieke beelden, zowel afzonderlijk als in hun onderlinge opstelling. Bijna nog mooier dan in Rome, dat toch de (gedeelde) bakermat is van deze kunst.

Maar daarmee hebben het dan ook echt wel gehad. Plichtmatig lopen we door de nog niet bezochte zalen en gangen, met Kaukasische-, Centraal Aziatische-, 15^e eeuwse Franse-, Islamitische-, en andere exotische kunstuitingen. Zelfs de expositie ‘munten en medailles’ mijden we nu niet meer… De reden dat ik me nog vermaak op deze schijnbaar doelloze omzwervingen is mijn nieuwe hobby: het in beeld brengen van de ‘wachters van de Hermitage’. Zij die waken over ons en de tentoongestelde kunstschatten, zij die zorgen dat een ieder zich aan de regels houdt. Eén van hen roept ons streng tot de orde als wij abusievelijk een verkeerde looprichting nemen. Als wij wat later vanuit de goede richting datzelfde punt naderen komt ze ons tegemoet. We vrezen alweer in overtreding te zijn, maar nu complimenteert zij ons met ons goede gedrag. Daar kunnen wij alle drie de humor wel van inzien. Die mens dus, de suppoost, heeft hier mijn interesse gewekt.

Om half vijf staan wij weer buiten, waar het nog steeds feestelijk druk is. Later op de hotelkamer bekijken we via internet de vlootshow van vanochtend, in aanwezigheid van president Poetin (bij de show, niet op onze kamer). En ’s avonds horen we nog het vuurwerk, ter afsluiting van de nationale feestdag.

“Op zekere plaats van betekenis deed zich een verschijnsel voor; dat wil zeggen: er was iets aan de hand. En om die reden verschenen zij ter genoemde plekke in bestikte staatsie-uniformen en waren, zoals dat heet, paraat.”

(Andrej Bely, Petersburg, 1922, p.84, vert. Charles Timmer)

Foto’s ‘Navy Day’

Foto’s ‘Wachters van de Hermitage’