Cicero

Arnhem - Nijmegen

Romeinse Limespad 

Arnhem – Nijmegen  39 km

10-08-2022 

Werkzaamheden aan en om ns-station Ede-Wageningen gooien nogal wat roet in mijn reisschema’s voor vandaag. Daar zal ik hier verder niet over uitweiden; ik concentreer mijn ervaringen in het beeld van het Arnhemse spoorwegemplacement (foto 1). 

In Arnhem pak ik het Romeinse Grenspad weer op waar ik het vorige week heb achtergelaten. Hoewel meestal net buiten beeld, volg ik de Nederrijn op zijn weg door de stad. Bij gelegenheid leg ik op zijn tijd een opmerkelijk stadsgezicht vast (foto 2). Deze muis lijkt in eerste instantie op een weggegooide knuffel of zoiets, maar ik presenteer ‘m hier met een heel ander doel voor ogen. Ik kom daar nog op terug.

Ik steek de gedeeltelijk drooggevallen rivier over (foto 3), en vervolg mijn weg in zuidelijke richting. Het pad voert door een gebied dat een combinatie lijkt van uiterwaarden bij de rivier en zelfstandig plassengebied. Ook hier eist de droogte zijn tol (foto 4-5). Ik zie winterkoninkjes (de naam alleen al, bij deze hitte!), over ondiep water jagende kwikstaartjes, een vis op het droge, en meer abnormaliteiten. De natuur is duidelijk van slag… Ook ‘historisch’ gezien spoort dit gebied niet helemaal. Broederlijk naast, en gedeeltelijk door elkaar liggen hier de resten van de millennia oude Romeinse Limes en de 80 jaar oude ‘tankkazematten’ uit WO-II (foto 6). Bij een soort verhoogde weg annex waterkering tref ik een groep wilde paarden, die duidelijk ook te lijden hebben van de droogte en de warmte. Bij mijn nadering zie ik een veulen amechtig op zijn zij in het stof liggen. Slechts de staart ‘wappert’ af en toe even, ten teken dat het dier nog in leven is. Ik vraag me al af wat ik kan doen (niets) of wie ik kan waarschuwen, als het dier bij mijn aankomst toch weer overeind komt en een meer natuurlijke houding aanneemt. Het (b)lijkt allemaal mee te vallen. Opgelucht fotografeer ik zijn soortgenoten in schilderachtige pose bij de droogstaande waterkering (foto 7).

Om 10.30 uur strijkt er een (Vlaamse) gaai naast mij neer, en is daarmee de bode voor de etappe-wisseling. Symbolisch stap ik hier over van Limesdeel 14 naar 15, waarvan akte… De kou is inmiddels wel uit de lucht, voor zover daar al sprake van geweest is. Het is een geruststellende gedachte dat een dezer dagen een officieel ‘hitteplan’ in werking schijnt te zijn of worden gezet. Vooralsnog heeft dat echter niet geleid tot meer schaduw op mijn pad, zodat ik nog steeds veelal in volle zon door het open landschap loop te paraderen (foto 8-9). De paar Romeinen die ik tegenkom blijken ook niet erg spraakzaam (foto 10).

Zo bereik ik Elst, dat er verlaten en ontvolkt bij ligt. Bij de 4daagse van Nijmegen – een maand geleden – hebben we deze plaats gemeden vanwege de hitte, die toen echt extreem was. Nu is het ook nog geen lolletje om in volle zon, en schijnbaar zonder concreet doel, door dit saaie plaatsje te moeten dolen. En om aansluitend nog eens kilometerslang pal langs de snelweg te moeten marcheren. Dit is duidelijk niet mijn favoriete deel van de (hier trouwens – voor mij althans - onzichtbare) Romeinse Limes!

Ik kom weer wat bij als ik het saaie asfalt kan inruilen tegen de onverharde natuurpaden. Heerlijk op mijn eentje ‘struinen’ over de smalle paadjes tussen manshoge ruige begroeiing (foto 11). Nadeel is wel dat deze planten mij genadeloos prikken, steken, en anderszins trachten te verwonden. En ik loop nog steeds onbeschut in de volle zon. Ik ben inmiddels zover dat ik luchtspiegelingen begin te zien van watertappunten… (foto 12).

Vanuit de ruigte klim ik op tot de rivierdijk langs de Waal, en loop ik van lieverlee op Nijmegen aan. Waar mogelijk door de uiterwaarden en langs drooggevallen zijarmen van de Waal. Op mijn pad vind ik wederom een dode muis (foto 13). Na die in Arnhem vanmorgen nu deze bij Nijmegen: ‘A tale of two cities’, om er maar eens een verwijzing naar het gelijknamige werk van Charles Dickens aan te wagen. Of naar het – in deze omstandigheden toepasselijke – gezegde dat het “zo warm is, dat de muizen dood van het dak vallen.” Ik hallucineer nog even door langs de rivier…

Totdat ik uiteindelijk een watertappunt vind, en in de directe omgeving daarvan ook nog een ijscokarretje. Bijna geheel verfrist en ververst maak ik mij op voor de laatste kilometers aan beide zijden van de rivier. Al gauw tref ik een gigantische sculptuur: “Het gezicht van Nijmegen” (foto 14). Het verwijst naar een van de oudste en meest bekende bodemvondsten van Nijmegen: een verzilverde gezichtshelm uit het begin van onze jaartelling die kort voor 1915 werd opgebaggerd in de Waal. Het fraai versierde masker beschermde bijna 2000 jaar geleden het gezicht van een ruiter in Romeinse dienst, aldus de bijsluiter bij de sculptuur. Ik vind het een zeer toepasselijk beeld om mijn Romeinse Limespad mee te besluiten, maar ik moet nog een stukje verder…

Voordat ik via de brug de Waal oversteek naar de stad Nijmegen, neem ik eerst nog even een kijkje onderdoor (foto 15).

Bekijk de foto's